Leczenie ortodontyczne i produkty do pielęgnacji aparatu dentystycznego

Każdy z nas marzy o pięknym uśmiechu, podstawą którego są niewątpliwie zdrowe, proste zęby. Chcąc być posiadaczem tzw. hollywood smile podczas gdy natura nie była dla nas aż tak łaskawa, musimy skorzystać z pomocy ortodonty. Efekty leczenia ortodontycznego potrafią być spektakularne, ale droga do sukcesu jest dość wymagająca! Jednak jeżeli ktoś z Was ma wątpliwości to od razu powiem, że WARTO, a przestrzegając kilku zasad samo leczenie nie będzie aż tak "straszne". Od czego zacząć...? Jak dbać o zęby gdy pielęgnacja jest utrudniona..?

Do ortodonty pierwszy krok...

Każdy kto czuje, że jego zęby nie do końca są "zdyscyplinowane" powinien udać się do gabinetu ortodontycznego. Lekarz ortodonta sprawdza stan zdrowia jamy ustnej, omawia plan leczenia oraz bardzo często, przy pomocy przeróżnych symulacji, określa końcowy efekt. Zabieg ten ma na celu zmotywować Pacjenta do podjęcia decyzji i zobrazować spodziewany rezultat, który w większości przypadków to na prawdę wielkie WOW! A zatem ile kosztuje aparat ortodontyczny stały? Koszt leczenia (nie ukrywam) jest duży. Ceny aparatów ortodontycznych oscylują w granicach 1200 -2500 pln za jeden łuk zębowy a comiesięczne wizyty to koszt rzędu 100-200 pln. To rzeczywiście droga inwestycja, ale biorąc pod uwagę korzyści z niej płynące, na prawdę WARTO! A więc, decyzja została podjęta, Pacjent podejmuje wyzwanie! W pierwszym kroku ortodonta kieruje nas do wykonania zdjęcia panoramicznego, a następnie układa plan leczenia. Jeżeli nie ma większych problemów związanych z dodatkowym leczeniem lub przymusowym wyrywaniem zębów to na kolejnej wizycie ortodonta zakłada ortodontyczny aparat stały. W większości przypadków aparat zakładany jest najpierw na górny łuk zębowy, a następnie, w okresie kilku tygodni, na dolny. Lekarz udziela kilku podstawowych informacji dotyczących postępowania w trakcie leczenia, wracamy do domu i.... w tym momencie przejmujemy los we własne ręce. Od teraz to od nas zależy czy leczenie zakończy się sukcesem w postaci pięknego, zdrowego uśmiechu czy też borowaniem na masową skalę!

Aparat ortodontyczny

Pierwsze dni po założeniu aparatu ortodontycznego, nie będę ukrywać, gdyż piszę z własnego doświadczenia, to koszmar, dramat i tragedia w trzech aktach! W tym momencie myśli każdego Pacjenta galopują w kierunku "po co mi to było..!" Intensywny ból związany jest z nagłym napięciem jakie powoduje aparat i reakcją zębów oraz dziąseł na ten nowy stan wyjątkowy, który proszę mi wierzyć, mija bardzo szybko. W tym okresie blender kuchenny staje się urządzeniem niezastąpionym, gdyż poza papkami nie bardzo jesteśmy wstanie cokolwiek zjeść. Sama pielęgnacja zębów również powinna być bardzo delikatna i jak najmniej abrazyjna dla dziąseł, które w tym momencie na prawdę cierpią.

Najgorsze za nami a przed? Ile najkrócej nosi się aparat ortodontyczny? Niecałe 2-3 lata...

Wierzcie mi lub nie, ale każde szczotkowanie, każdy użyty produkt w trakcie leczenia ortodontycznego ma ogromny wpływ na sukces i stan zdrowia jamy ustnej jaki zastaniemy po zdjęciu aparatu ortodontycznego. Odpowiednia pielęgnacja i stosowane produkty w znaczącym stopniu przyczyniają się do efektów leczenia, które nie polegają jedynie na równie ustawionych zębach, ale także na kondycji i zdrowiu całej jamy ustnej. A zatem... Należy pamiętać, że higiena jamy ustnej podczas leczenia ortodontycznego jest znacznie utrudniona. Jesteśmy zmuszeni zmienić technikę szczotkowania (niestety na mniej odpowiednią  i delikatną dla dziąseł) oraz mamy utrudniony dostęp do pewnych obszarów w jamie ustnej. Nieprawidłowa pielęgnacja skutkuje pojawianiem się brunatnych nalotów w okolicy zamków oraz niedoczyszczonymi przestrzeniami międzyzębowymi, co w dużym stopniu przekłada się na stan zdrowia dziąseł, błon śluzowych czy powstawanie próchnicy. Nie ukrywam również, że codzienne szczotkowanie to długa i mozolna czynność, ale proszę Was, nie poddawajcie się! W okresie gdy zdecydowałam się założyć aparat ortodontyczny, pomimo najszczerszych chęci, higiena jamy ustnej na jaką wówczas mogłam sobie pozwolić, była dość uboga. Ciężko było dostać szczoteczkę ortodontyczną, że o paście do zębów czy szczoteczce międzyzębowej już nie wspomnę. Na tyle więc, na ile pozwalały mi na to ogólnie dostępne produkty, starałam się czyścić moje zęby i cały ten "sprzęt" na nich. Niestety, notorycznie borykałam się z osadami zalegającymi wokół zamków czy okresowo występującymi stanami zapalnymi dziąseł spowodowanymi zalegającą w trudnodostępnych miejscach płytką nazębną. Po zakończeniu leczenia i zdjęciu aparatu zamiast celebrować piękny uśmiech jaki powstał po latach leczenia, ja nie schodziłam z fotela dentysty a borowaniu nie było końca . Dlatego wiem, że właściwa pielęgnacja jamy ustnej podczas leczenia ortodontycznego jest co najmniej tak samo ważna jak każdorazowa wizyta u ortodonty, który ustawia nasze zęby w piękny uśmiech.

Aparat ortodontyczny - niezbędnik pacjenta

Po szybkim przeglądzie ofert sklepów stomatologicznych łatwo można się zorientować, że produktów, które w nazwie posiadają skrót ORTO jest całe mnóstwo, a potencjalnemu Pacjentowi szybko nasunie się pytanie: "czy to wszystko jest mi potrzebne?" I kolejna sprawa... jak tego wszystkiego użyć? .. i skąd znaleźć na to czas? W tym wypadku fakt, że produktów do pielęgnacji jamy ustnej podczas leczenia ortodontycznego jest tak dużo powinien tylko cieszyć. Mamy z czego wybierać, a czas pokaże co tak na prawdę jest nam potrzebne. A więc jak już wcześniej wspomniałam jest z czego wybierać, bo na sklepowych półkach znajdują się przeróżne szczoteczki ortodontyczne, szczoteczki jednopęczkowe, międzyzębowe i sulcus, pasty i płyny oraz żele, woski, silikony, nici i pętelki. A wszystkie występują w tysiącach wersji różniących się formą, rodzajem włosia, kształtem, składem, itd. tak aby możliwie najdokładniej wpasować się w potrzeby Pacjentów.

Pielęgnacja aparatu ortodontycznego

Zestawy ortodontyczne Wiele Producentów oferuje gotowe zestawy ortodontyczne, które zawierają szczoteczkę ortodontyczną, lusterko, szczoteczkę orto w wersji kieszonkowej, wosk, małą pastę i płyn. Często taki "zestaw startowy" można otrzymać w gabinecie ortodontycznym po założeniu aparatu. Jest to ciekawa forma zaprezentowania Pacjentowi możliwych dostępnych produktów, przetestowania ich i wybrania najodpowiedniejszego. Zestawy takie można również zakupić w sklepach z artykułami do higieny jamy ustnej.

Szczoteczka ortodontyczna

Zdecydowanie każdemu posiadaczowi aparatu ortodontycznego niezębna okaże się szczoteczka ortodontyczna. Różni się ona od klasycznej szczoteczki do zębów tym, że przez środkową część główki szczoteczki przechodzi pasmo włosia krótszego od pozostałych włosków. Taka konstrukcja ułatwia szczotkowanie podczas gdy na zębach znajduje się aparat ortodontyczny ponieważ krótsze włókna dopasowują się i czyszczą zamki oraz łuk, a włókna dłuższe, umieszczone po zewnętrznych stronach główki, docierają do powierzchni zębów i oczyszczają szkliwo. Szczotkując zęby podczas leczenia ortodontycznego szczoteczką klasyczną zazwyczaj jesteśmy zmuszeni użyć nadmiernej siły aby jej włókna dotarły do powierzchni zęba co skutkuje tym, że środkowa część włosia ulegała szybkiej deformacji i wplątuje się w elementy aparatu, co jest bardzo irytujące. Poleca się używanie szczoteczki orto z miękkim włosiem aby zminimalizować ryzyko podrażniania dziąseł, które podczas leczenia ortodontycznego i tak są bardzo obolałe.

Szczoteczka jednopęczkowa

Ta nazwa dla większości Klientów brzmi tajemnico ale po krótkim przedstawieniu okazuje się, że o takiej właśnie marzyli :) A poważnie, szczoteczka jednopęczkowa to bardzo przydatne narzędzie w ręku każdego Pacjenta ortodontycznego. Specjalna konstrukcja włosia, które jest stosunkowo twarde i skupione z jednej wiązce, zapewnia precyzyjne usuwania płytki nazębnej z miejsc takich jak okolice zamków, pod łukiem, przy przestrzeniach międzyzębowych a także wzdłuż linii dziąseł. Podczas leczenia ortodontycznego zasada szczotkowania nieco się zmienia. Zwykłą szczoteczką ortodontyczną myjemy zęby, przepraszam za wyrażenie, z grubsza i na prawdę nie starajmy się mocno przykładać do szorowania bo i tak wielkość główki szczoteczki nie pozwoli nam na precyzyjne oczyszczenie zakamarków w buzi a jedynie stosując nadmierną siłę starając się dotrzeć "wszędzie" podrażnimy dziąsła, które podkreślę po raz kolejny (wiem) są i tak bardzo obolałe i zaczerwienione. Szczoteczką manualną starajmy się zatem robić tzw. mycie wstępne a do zadań specjalnych użyjmy właśnie szczoteczki jednopęczkowej, która z ogromną precyzją usunie osad z miejsc trudnodostępnych nie naruszając kondycji dziąseł.

Szczoteczki międzyzębowe

Najczęściej nazywane czyścikami i wyciorkami :) Szczoteczki międzyzębowe to alternatywa dla nici dentystycznych, których z "przyczyn technicznych" Pacjent ortodontyczny nie użyje :) Jest to idealny przyrząd, który wyciągnie z naszego aparatu dosłownie wszystko, dlatego warto go mieć zawsze przy sobie, aby po każdym posiłku na mieście móc dokładnie oczyścić zęby i aparat. Szczoteczki międzyzębowe występują w wielu rozmiarach. Mniejsze rozmiary służą do oczyszczania przestrzenie (jak nić dentystyczna), większe rozmiary natomiast służą do czyszczenia elementów aparatu ortodontycznego. Te popularne wiciorki zużywają się jednak dość szybko i często należy je wymieniać, dlatego najlepsze są zestawy po 6-8 sztuk. Polecam szczoteczki Piksters, które są stosunkowo najtrwalsze i w porównaniu z innymi markami kształtują się najkorzystniej cenowo.

Nici ortodontyczne Nie każdy ma predyspozycje do stosowania szczoteczek międzyzębowych, które wynikające często z ukształtowania zębów w jamie ustnej lub braku umiejętności w ich prawidłowym użyciu, które kończy się podrażnieniem brodawki dziąsłowej a nawet jej krwawieniem. W tej sytuacji polecam pozostać przy nici dentystycznej ale oczywiście nie klasycznej jej wersji a specjalnej, która umożliwi czyszczenie przestrzeni międzyzębowych po mimo łuku, który utrudnia dostęp. Nici dentystyczne dla osób noszących aparat posiadają odcinkową budowę, a dokładnie składają się z trzech, różnej budowy odcinków, których posiada swoją osobną funkcję. Pierwsza część nici jest sztywna co umożliwia jej bezpieczne wprowadzenie w przestrzeń międzyzębową. Kolejny odcinek jest większej średnicy i w formie puchatej gąbki, co zapewnia dokładne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowej poprzez idealne dopasowanie się do jej kształtu. Trzeci odcinek ma formę klasycznej nici, która umożliwi klasyczne nitkowanie. Po przeciągnięciu wszystkich odcinków nici przestrzeń międzyzowa jest czysta a dziąsła zdrowe. Najczęściej polecaną nicią jest Oral-b SuperFloss, która  nie strzępi się i nie zrywa.

Pasta ortodontyczna

Pasta zwykła czy ORTO? Takie pytanie zadaje większość Pacjentów ortodontycznych. Wybór to kwestia bardzo indywidualna. Jeżeli podczas leczenia ortodontycznego nie dzieje się nic niepokojącego z zębami czy dziąsłami to śmiało możemy stosować swoją ulubioną pastę, pod warunkiem, że nie jest ona tzw. pastą wybielającą o właściwościach ściernych. Pasty te, mimo częstej opinii, że będą dobrze pielęgnowały zęby po założonym aparacie a dzięki swoim właściwością ściernym utrzymywały zęby w czystości, nie powinny być stosowane podczas leczenia ortodontycznego, gdyż drobinki ścierne będą wzmagały zaczerwienie i podrażnienie dziąseł a zalegającej w mikro zakamarkach płytki nazębnej i tak nie usuną. Dlatego, jeżeli w trakcie noszenia aparatu zauważyliśmy brunatny nalot wokół zamków, pod łukiem, uporczywe plamy wzdłuż linii dziąseł a także w przypadku pojawiających się stanów zapalanych dziąseł, krwawienia, itp., to warto sięgnąć po pasty z linii ORTO, których dobroczynne działanie oparte są na chlorheksydynie. Ma ona działanie antybakteryjne i przeciwzapalne, dzięki czemu skutecznie rozpuszcza płytkę nazębną (brunatne naloty) oraz łagodzi stany zapalne dziąseł. Utrzymuje prawidłową higienę jamy ustnej zapewniając czystość i zdrowie całej jamy ustnej. Poza tym pasty ortodontyczne w większości posiadają konsystencję żelu, który dużo lepiej rozpływa się po całej jamie ustnej, docierając pod linię dziąseł, w przestrzenie międzyzębowe czy elementy aparatu zwiększając tym samym pole działania.

Płyn ortodontyczny

Płyn stanowi uzupełnienie codziennej pielęgnacji jamy ustnej. Czy należy używać płyn? Naszym zdaniem TAK, gdyż płukanki dentystyczne posiadają podobne właściwości do past, szczególnie te w wersji ORTO, a przy tym docierają tam gdzie pasta się nie dostanie. Podczas leczenia ortodontycznego warto stosować płukanki z chlorheksydyną i jak ognia unikać tych z dodatkiem alkoholu, który wysusza błony śluzowe i może jedynie podrażnić dziąsła. Płyny ortodontyczne zapewniają również długotrwały efekt odświeżenia, który jest niezwykle pożądany przez Pacjentów.

Irygator dentystyczny

Zdecydowany MUST HAVE podczas leczenia ortodontycznego. Po cenne informacje na temat irygatorów odeślę Was do jednego z naszych wcześniejszych wpisów. Czy do pielęgnacji aparatu się przydają? Zdecydowanie TAK! Jak żadne inne urządzenie, irygatory są wręcz niezastąpione w pielęgnacji jamy ustnej w trakcie leczenia ortodontycznego. Z ogromną precyzją, dokładnie a przede wszystkim bezinwazyjnie dla dziąseł i szkliwa, usuwają resztki pokarmów z aparatu, przestrzeni międzyzębowych, linii dziąseł, itp. Regularne stosowanie zapobiega osadzaniu się płytki nazębnej oraz poprawia kondycję dziąseł. Zatem jeżeli tylko mamy możliwość zakupić takie urządzenie to proszę mi wierzyć, stanie się ono waszym przyjacielem na długie lata.

Wosk i silikon ortodontyczny

Pierwsze dni po założeniu aparatu ortodontycznego skutkują podrażnieniem błon śluzowych w jamie ustnej. Twarde, wystające elementy aparatu ocierają o policzki delikatnie uszkadzając tkanki miękkie. Pojawiają się bolesne miejsca (ranki) co jest okropnie męczące. Z czasem błony śluzowe przyzwyczają się do nowej sytuacji w jamie ustnej i stają się odporne na ciągłe ocieranie się o aparat, jednak pierwsze dni mogą okazać się bardzo bolesne. Aby uniknąć tego typu podrażnień należy zaopatrzyć się w wosk ortodontyczny lub silikon, który przykleja się do elementów aparatu, w miejscu, których najbardziej podrażnia on nasze policzki. Oba produkty chronią jamę ustną przed otarciem, a różnica między woskiem a silikonem polega na ich twardości a co za tym idzie łatwością instalacji :) i trwałością. Woski są twardsze, ciężej je uformować na aparacie ale stosunkowo dłużej utrzymują się na miejscu. Silikony są bardziej plastyczne, łatwo je założyć ale dużo szybciej spadają. Oczywiście w jeden i drugi produkt po prostu zjadamy wraz ze spożywanymi posiłkami i płynami, ale tym kompletnie nie należy się przejmować.

Akcesoria ortodontyczne W kategorii Akcesoria Ortodontyczne znajdziecie poza tym jeszcze szczoteczki ortodontyczne turystyczne, które również warto mieć zawsze przy sobie w ciągu dnia, różnego rodzaju pętelki, które ułatwiają korzystanie z nici, żele łagodzące podrażnienia, szczoteczki sulcus, interdental i całe mnóstwo gadżetów, które w mniejszy lub większy sposób ułatwiają pielęgnację aparatu ortodontycznego.

A na koniec kilka prostych zasad...

1. Pielęgnację powinniśmy zacząć w chwili założenia aparatu ortodontycznego. Od tej chwili warto zmienić pewne nawyki żywieniowe oraz wygospodarować odrobinę więcej czasu na codzienną, a w szczególności wieczorną pielęgnacje jamy ustnej. Należałoby również zaopatrzyć się z kilka podstawowych (wyżej wymienionych) produktów, które tę pielęgnację z pewnością nam ułatwią i zdecydowanie uskutecznią.
2. Szczoteczką do zębów, zwykłą czy ortodontyczną, delikatnie szczotkujcie zęby, dosłownie zapewniając im tzw. mycie wstępne. Aparat na zębach zmienia możliwość szczotkowania ruchami okrężnymi, wymiatającymi i zaczynamy wykonywać ruch wzdłuż linii dziąseł, tzw. ruch ścierający, który podrażnia dziąsła, powoduje ich ścieranie i osłabianie. Szczotkujmy zatem możliwie delikatnie, z grubsza usuwając resztki pokarmów. Precyzyjne czyszczeni zapewnią szczoteczki jednopęczkowe oraz międzyzębowe, które usuną płytkę nazębną z miejsc trudodostępnych w sposób precyzyjny, bez dotykania i tak obolałych dziąseł.
3. Stosujcie pasty ortodontyczne z chlorheksydyną, która pozwoli zachować zdrowe dziąsła oraz zredukuje ilość zalegającej płytki nazębnej. Warto również naprzemiennie stosować pasty wzmacniające szkliwo, które również dzielnie znosi skutki leczenia. Jak ognia należy unikać past wybielających, których działanie usuwające osad polega na mechanicznym ścieraniu, gdyż będą one dodatkowo osłabiać szkliwo. Wybierajcie też pastę w formie żelu, która lepiej dociera do zakamarków w jamie ustnej.
4. Jeżeli na co dzień nie stosowaliście płukanek dentystycznych to na okres leczenia ortodontycznego zmieńcie tą zasadę. Warto stosować płyn ortodontyczny, gdyż stanowi on uzupełnienie codziennej jamy ustnej i działa tam gdzie pasta i szczoteczka nie mają dostępu. Wybierzcie te z chlorheksydyną, ziołami czy nanohrydroksyapatytem, który dodatkowo będzie wspomagał remineralizację szkliwa. Płukankom na bazie alkoholu mówimy zdecydowane NIE!
5. Jeżeli tylko zasobność portfela pozwala na zakup irygatora dentystycznego to będzie od niezastąpionym elementem codziennej pielęgnacji jamy ustnej, podczas leczenia ale i po jego zakończeniu. Irygator najdokładniej w świecie i przede wszystkim bezinwazyjnie dla dziąseł i szkliwa usuwa resztki pokarmów, płytkę nazębną z miejsc najbardziej narażonych na pojawienie się próchnicy, masuje i wyraźnie poprawia kondycję dziąseł, zapewniając maksymalny poziom czystości jamy ustnej. POLECAM!
6. Zmieńmy nieco dietę. Unikać należy produktów twardych po ugryzieniu, których może nastąpić odklejenie zamka od szkliwa. Pamiętajmy, że każdorazowe odklejenie się zamka opóźnia proces leczenia, a nie zawsze ortodonta będzie chciał nas przyjąć na CITO i przykleić odklejony zamek. Dlatego pilnujmy aby elementy aparatu nie były narażone zniszczenie. Unikajmy także produktów klejących, które po dostaniu się w zawiłości naszego żelastwa będą trudne do usunięcia a zalegające doprowadzą do pojawienia się bakterii, stanów zapalnych czy nieświeżego oddechu.
7. Jeżeli posiadacie aparat estetyczny, którego zamki wykonane są z jasnej porcelany wówczas należałoby ograniczyć produkty mocno barwiące zęby, tj. czerwone wino, soki, dżemy. W teorii, ceramika nie powinna ulec przebarwieniu ale sama byłam posiadaczką tego rodzaju aparatu i kieliszek czerwonego wina na kilka dni odcisnął ślad na moim uśmiechu :) o ligaturkach już nie wspomnę! Ale one będą się zabarwiały bardzo szybko, jeżeli są w formie gumeczek. Zawsze możemy poprosić ortodontę o założenie metalowych, w postaci delikatnych drucików, które wyglądają estetycznie przez cały miesiąc.
8. A właśnie, co do miesiąca to tyle trwa średnio czas od wizyty do wizyty u lekarza ortodonty. Warto przestrzegać i sumiennie stawiać się na umówionych terminach, gdyż to znacznie przyspiesza leczenia. Jeżeli w trakcie miesiąca coś nam przeszkadza, uwiera, mamy pewne pytania zawsze możemy poprosić lekarza o pomoc, poprawienie czegoś a nawet o delikatnie przeczyszczenie zębów z zalegającej płytki nazębnej.
9. Jednego bądźcie pewni, że podczas leczenia ortodontycznego nigdy nie przesadzicie z nadmierną pielęgnacją. W tym przypadku więcej znaczy lepiej pod każdym względem. Zdecydowanie lepiej być uznanym za nadgorliwego Pacjenta niż coś przeoczyć, odpuścić i nie doczyścić.