Koronawirus: zamknięte gabinety stomatologiczne - co należy wiedzieć?

Z powodu pandemii koronawirusa gabinety stomatologiczne w większości zostały zamknięte. PTS opracowało jednak listę gabinetów, w których pełnione są dyżury w nagłych przypadkach, takich jak bardzo silny ból, opuchlizna niewiadomego pochodzenia i inne cięższe przypadki. W ostateczności możemy więc liczyć na wsparcie medyczne, choć z odbywa się ono w ramach odmiennych do dotychczasowych standardów. Co robić, gdy wystąpi ból lub krwawienie z dziąseł? O czym należy pamiętać, jeśli mamy ograniczony dostęp do dentysty?

Usługi stomatologiczne a koronawirus

Na samym początku warto zaznaczyć, że współczesne gabinety stomatologiczne muszą być ostoją sterylnej higieny. Wytyczne Sanepidu w tym kontekście od lat są bardzo rygorystyczne. Jeśli ktoś chce prowadzić praktykę, jest prawnie zobowiązany do używania narzędzi albo jednorazowych, albo poddawanych pieczołowitej dezynfekcji i sterylizacji w autoklawach. Dlaczego? Ponieważ bardzo łatwo poprzez jamę ustną wprowadzić do organizmu patogeny. Idąc do dentysty w trybie normalnym, w czasie poza epidemią, gdy wszystko wróci do normy, będziemy zatem mogli znów być spokojni o ten aspekt.

Początkowo NIL, Polskie Towarzystwo Stomatologiczne oraz krajowy konsultant w dziedzinie chirurgii stomatologicznej podjęli decyzję o wprowadzeniu klasyfikacji pacjentów. W obecnej skali sytuacja jest bezprecedensowa, więc na bieżąco opracowuje się konkretny plan działania względem zaistniałych warunków. Wiele gabinetów stomatologicznych postanowiło zawiesić działalność przez wzgląd na bezpieczeństwo personelu oraz swoich pacjentów. Początkowo rekomendowano, by planowane wizyty, leczenie stomatologiczne lub inne zabiegi zostały przełożone, a przyjmowano jedynie pacjentów w trybie przyśpieszonym oraz pilnym. Teraz dyżurujący lekarze mają się zająć głównie nagłymi i pilnymi przypadkami powiązanymi z silnym bólem, dużą opuchlizną, bolesnymi i niebezpiecznymi zmianami w obrębie dziąseł.

Na stronie Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego znajdziemy konkretny wykaz zabiegów kwalifikujących się do obu tych grup. Jako najbardziej pilne wymieniono m.in. martwicze zapalenie dziąseł, zmiany potencjalnie nowotworowe lub potwierdzone nowotworowe oraz. Tryb przyspieszony obowiązuje natomiast w sytuacjach takich jak na przykład konieczność usunięcia bolesnego zęba. Obecnie jednak zasada przyjmowania jednego pacjenta na godzinę, tylko w razie pilnej potrzeby. Mapa czynnych gabinetów również znajduje się stronie PTS.

Ból zęba podczas pandemii

Ból zęba to dla każdego dokuczliwa dolegliwość, ale w obecnej sytuacji należy szczerze odpowiedzieć sobie na ile jest on intensywny.Czy możemy bardziej zakwalifikować go jako dyskomfort, czy raczej prawdziwe cierpienie, które musi być potraktowane jako pilny przypadek. To kwestia, rzecz jasna, delikatna i relatywna, ale w obliczu epidemii pewne zagadnienia muszą zejść na dalszy plan. Podobnie jak dotychczasowe standardy i poziomy weryfikacji. W większości przypadków możemy poradzić sobie, przynajmniej tymczasowo, na własną rękę. Najczęstszymi przyczynami bólu zęba mogą być choroby jamy ustnej, ale także zwykłe zaniedbania higieniczne. Wiele osób myli dyskomfort spowodowany np. aftą lub podrażnieniem dziąseł z prawdziwym problemem stomatologicznym. Nim podejmiemy silniejsze i bardziej wyszukane środki, pamiętajmy w pierwszej kolejności, by regularnie szczotkować i nitkować zęby, a także płukać jamę ustną. Jest to profilaktyczna podstawa nie tylko w tych trudnych czasach, ale również wtedy, gdy wszystkie gabinety stomatologiczne stoją przed nami otworem.

Domowe sposoby na ból zęba

Należy pamiętać, iż ból zęba jest sygnałem, który nie powinien być przez nas ignorowany. To właśnie ten objaw kwalifikuje nas jako „pilny przypadek” i wiąże się z koniecznością szukania dyżurującego stomatologa celem niezwłocznego umówienia się na wizytę. Oczywiście jest to możliwe wyłącznie w sytuacji, w której nie jesteśmy objęci 14-dniową kwarantanną (w tym przypadku niestety będziemy musieli poczekać z wizytą do jej ukończenia).

Pamiętajmy również, że domowe sposoby na ból zęba mają wyłącznie charakter doraźny. Mogą nam zatem pomóc krótkotrwale aż do obowiązkowej wizyty stomatologicznej. Jakimi domowymi sposobami możemy zatem wesprzeć się w czasie ograniczonego dostępu do opieki stomatologicznej?

• środki przeciwbólowe

Oczywistym jest, że długoterminowe stosowanie leków przeciwbólowych nie jest zalecane i może obciążać wątrobę, jednak doraźnie środek łagodzący ból może się okazać zbawienny dla naszego komfortu i tymczasowego złagodzenia symptomów podczas oczekiwania na wizytę u specjalisty.

• olejek goździkowy, krople walerianowe

W stomatologii goździki wykorzystuje się do pozyskiwania np. Eugenolu. Powstaje on z olejku goździkowego i używa się go, m.in. do tymczasowych wypełnień ubytków. Jest on również jednym ze składników preparatów do zatrucia miazgi zębowej. Udowodniono, że olejek goździkowy neutralizuje działanie wielu bakterii powodujących próchnicę i choroby przyzębia. Jeśli więc zdarzy nam się ubytek, lub bliżej nieokreślone problematyczne zdarzenie w obrębie jamy ustnej, nasączmy wacik olejkiem goździkowym i zastosujmy tymczasowy kompres. Podobnie działają krople walerianowe. Procedura zabiegowa jest identyczna. Patenty te oczywiście nie zastąpią prawdziwej wizyty u stomatologa, ale mogą tymczasowo pomóc w przebrnięciu przez ból i dyskomfort, a także zaleczyć krwawienia, czy stany zapalne.

Większość z Was zapewne pamięta również jak nasze babcie dla złagodzenia bólu zęba zalecały ssanie zasuszonych pęków goździków.

• płukanie jamy ustnej

Aby zadziałać antybakteryjnie, przeciwzapalnie i łagodząco możemy również zastosować płyny do płukania jamy ustnej. Niektóre z nich oparte są na ziołach i naturalnych ekstraktach. Rekomenduje się także, by sięgnąć do tych, które zostały profesjonalnie skomponowane tak, by działać antyseptycznie i ograniczać odkładanie się płytki nazębnej. Składnikiem, który odpowiada za takie działanie jest między innymi chlorek cetylopirydyny, który znajdziemy chociażby w płynie do płukania jamy ustnej Oral-B Professional.

• dokładne oczyszczanie ubytku

Nie możemy dopuścić, by w ubytku zalegały resztki pokarmowe, w których często rozwijają się bakterie. Musimy więc bardzo dokładnie szczotkować zęby, nitkować przestrzenie międzyzębowe oraz płukać jamę ustną. Nienaganna higiena jamy ustnej to w obecnej sytuacji klucz do sukcesu.

• jedzenie drugą stroną

W myśl zasady, że lepiej nie podrażniać tego, co już podrażnione prostym sposobem jest jedzenie drugą stroną jamy ustnej. Częstokroć robimy to odruchowo i  takie instynktowne działanie jest jak najbardziej słuszne.

Problemy z dziąsłami- co zrobić w domu?

Równie powszechnym co nagły ból zęba zagadnieniem są problemy z dziąsłami. Wiele osób uskarża się na ich zapalenie nieokreślonego pochodzenia lub zwiększającą się wrażliwość objawiającą się poprzez krwawienie, tkliwość, opuchliznę, czy głęboki dyskomfort przy szczotkowaniu zębów.

Zapalenie dziąseł to temat bardzo rozległy. Może się objawiać z różnym natężeniem. W najlżejszych przypadkach zdarza się, iż wygasa samoistnie po krótkim czasie. Może również wiązać się z silnym dyskomfortem i przeciągać w wiele dni prawdziwego bólu i znacznego obniżenia standardu życia. Najczęstszych przyczyn tego typu przypadłości jest kilka, m. in.:

- brak właściwej higieny jamy ustnej - rzadkie i niedokładne szczotkowanie zębów, pomijanie nitkowania przestrzeni międzyzębowych powoduje zaleganie płytki nazębnej, która jest siedziskiem bakterii powodujących m. in. stany zapalne w jamie ustnej,

• zbyt intensywne operowanie szczoteczką do zębów, które doprowadza do podrażnień,
• uszkodzenia mechaniczne i termiczne spowodowane spożywaniem zbyt dużych i zbyt ostrych fragmentów jedzenia,
• nieprawidłowo spasowane protezy zębowe,
• choroby autoimmunologiczne prowadzące m.in. do ogólnoustrojowych lub miejscowych stanów zapalnych,
• antybiotykoterapia (skutki uboczne),
• bulimia lub częste wymioty, podczas których kwasy z żołądka zaburzają pH w jamie ustnej,
• niedobór witamin, zwłaszcza B i C,
• przyjmowanie niektórych leków np. na nadciśnienie (skutki uboczne).

Jak można domowymi sposobami sobie radzić z zapaleniem dziąseł?

Jest kilka domowych sposobów na radzenie sobie ze stanami zapalnymi w jamie ustnej. Zaliczyć do nich możemy:

• kompresy z olejku goździkowego (o właściwościach tej substancji pisaliśmy już wcześniej),
• kompresy z aloesu, który działa łagodząco i nawilżająco zmniejszając dyskomfort spowodowany stanem zapalnym,
• suplementowanie witaminy B i C (oczywiście zgodnie z zaleceniami na ulotce lub zaleceniami lekarza),
• stosowanie płukanek z szałwii lub rumianku- zaparzamy mocny wywar, studzimy go do letniej temperatury i kilka razy dziennie płuczemy jamę ustną.  
• płukanie jamy ustnej roztworem wody utlenionej ze zwykłą wodą w stosunku 50/50.

Poza wymienionymi sposobami kluczem do poradzenia sobie z toczącym się w jamie ustnej stanem zapalnym jest oczywiście jeszcze dokładniejsza higiena. Staranne oczyszczania miejsca, w którym dzieje się coś niepokojącego jest w tym przypadku podstawą podstaw.

Zapobieganie, czyli odpowiednia profilaktyka

W obecnej sytuacji, w której mamy do czynienia ze stanem epidemii szczególnie ważne jest, by zadbać nie tylko o higienę rąk, dezynfekcję przedmiotów i powierzchni, ale również prawidłową higienę jamy ustnej. Innymi słowy: ważny jest każdy newralgiczny fragment naszego ciała, który może mieć kontakt z patogenami.

Odpowiednia higiena jamy ustnej pozwala zminimalizować ryzyko wystąpienia chorób tego obszaru, ale nie tylko. Bakterie charakterystyczne dla środowiska jamy ustnej mogą przedostać się przez układ krwionośny do innych narządów i układów. Zbagatelizowanie znaczenia "prostego" mycia zębów zwiększa więc ryzyko chorób ogólnoustrojowych lub sprawia, iż zaostrzają się choroby przewlekłe takie jak: cukrzyca, zapalenia nerek, zapalenia wsierdzia czy reumatoidalne zapalenie stawów.

Jak powinna wyglądać  idealna higiena jamy ustnej krok po kroku?

Krok 1. – REGULARNOŚĆ CZYSZCZENIA JAMY USTNEJ

Wymarzonym scenariuszem jest mycie zębów po każdym posiłku. Pozwala to przeciwdziałać zaleganiu resztek pokarmowych i tworzeniu się płytki nazębnej. Wiemy jednak, że w wielu przypadkach nie mamy takiej możliwości. Starajmy się jednak przepłukać wówczas jamę ustną wodą lub płynem z fluorem lub wspomnianym już chlorkiem cetylopirydyny. Złotym standardem pozostaje natomiast mycie zębów rano (po zjedzeniu śniadania) i wieczorem.

Krok 2. – NITKOWANIE

Bardzo ważnym elementem odpowiedniej higieny jamy ustnej jest dokładne usunięcie resztek pokarmowych i płytki nazębnej z przestrzeni międzyzębowych. Na rynku dostępnych mamy wiele rodzajów nici dentystycznych od nici pęczniejących (idealne dla osób o większych przestrzeniach międyzębowych), poprzez woskowane, na wąskich taśmach kończąc.Świetnym wsparciem w oczyszczaniu przestrzeni międzyzębowych oraz innych trudno dostępnych miejsc w jamie ustnej jest używanie irygartora dentystycznego, który dzięki strumieniowi wody zapewnia precyzyjne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych, a także usuwa więcej bakterii beztlenowych, które mogą prowadzić do chorób dziąseł. Pamiętajmy jednak, że stosowanie irygatora nie zwalnia nas z nitkowania zębów.

Krok 3. – SZCZOTKOWANIE ZĘBÓW

Szczotkowanie zębów to podstawa podstaw. Jednak bardzo istotny jest również właściwy dobór narzędzia, którym to robimy. To od nas zależy czy będzie to szczoteczka manualna, czy elektryczna. Przyznać należy jednak, iż szczoteczki elektryczne, dzięki dużej ilości ruchów usuwają płytkę nazębną o wiele dokładniej niż szczotki manualne. Przykładem tego typu urządzeń są szczoteczki z okrągłą główką, które działają w technologii 3D czyli wykonują ruchy oscylacyjno-rotacyjno-pulsacyjne. Dzięki dokładnemu otoczeniu zęba z każdej strony usuwają one nawet do 100% więcej płytki nazębnej niż szczoteczka manualna. Przykładem takiej szczoteczki jest model Oral-B Genius X 20000 lub posiadająca mniej funkcji, szczoteczka Oral-B Pro 2 2000. Są to urządzenia dopracowane pod każdym względem. Dzięki wbudowanemu timerowi  pomagają nam pilnować odpowiedniego czasu szczotkowania zębów, a specjalny czujnik nacisku  dba o to, byśmy zbyt mocno nie dociskali główki szczoteczki do powierzchni szkliwa.

Krok 4. – PŁUKANIE JAMY USTNEJ

Po szczotkowaniu i nitkowaniu dobrym zwyczajem jest dokładnie wypłukanie jamy ustnej przeznaczonym do tego płynem. Pomaga on nie tylko do końca pozbyć się wszelkich drobinek, ale również odświeża oddech i działa antybakteryjnie.

Jeżeli chcesz zapoznać się z ofertą produktów do kompleksowego dbania o higienę jamy ustnej kliknij tutaj: ORAL-B

Krok 5. – DIETA I STYL ŻYCIA

Nie od dziś wiadomo, że warto również zwracać uwagę na to, co jemy i pijemy. Zmniejszmy ilość spożywanego cukru w czystej postaci, który zwiększa ryzyko wystąpienia próchnicy, ale również sprawdźmy, czy w naszej codziennej diecie nie dominują węglowodany. Sprawdźmy, czy jest ona wystarczająco bogata w witaminy i minerały. Pamiętajmy, że alkohol dezynfekuje, ale nie od środka. Zbyt duża jego ilość osłabia nasz organizm. Podobnie jest z papierosami , które stanowią źródło nieprzyjemnego zapachu oraz osłabiają kondycję dziąseł.

Prawidłowa higiena jamy ustnej to klucz do zachowania zdrowego i pięknego uśmiechu. Zwłaszcza w czasie utrudnionego dostępu do profesjonalnych zabiegów stomatologicznych powinniśmy jeszcze większą uwagę przywiązywać do profilaktyki. Nie od dziś wiadomo przecież, że lepiej (a już na pewno taniej) zapobiegać niż leczyć.